Các loại hàng hóa được vận chuyển trong vận tải đường biển

Phân loại hàng hóa vận chuyển bằng đường biển

Trước hết, cần hiểu rằng chức năng chính của việc phân loại sản phẩm trong vận tải đường biển là tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình vận chuyển, bốc xếp, giao nhận và bảo quản. Chẳng hạn, một số hàng hóa sẽ được giao theo bản nháp hoặc khối lượng, trong khi những hàng hóa khác sẽ được giao theo cách đếm số lượng.

Có nhiều loại mặt hàng khác nhau có thể được vận chuyển bằng đường biển và mỗi loại yêu cầu sử dụng một loại tàu cụ thể.

Theo tính chất hóa lý

Phân loại hàng theo tính chất lý hóa là một phần quan trọng trong lĩnh vực vận tải đường biển. Đảm bảo sự an toàn và bảo quản hiệu quả hàng hóa trong quá trình vận chuyển. Có ba nhóm chính như sau:

+ Nhóm hàng thứ nhất: Là loại hàng hóa có tính chất xâm thực, có thể ảnh hưởng đến các hàng hóa khác khi xếp. Những loại hàng này có thể hút và tỏa ẩm, tỏa mùi khó chịu, chứa các chất nguy hiểm, hoặc tạo ra bụi.

+ Nhóm hàng thứ hai: Loại hàng hóa chịu tác động từ nhóm hàng thứ nhất khi chúng được xếp cùng nhau. Các loại hàng này có thể dễ bị hấp thụ mùi vị từ các hàng khác, chẳng hạn như chè, thuốc lá, đồ gia vị, v.v.

+ Nhóm hàng thứ ba: Loại hàng hóa trung tính, không tác động xấu đến các hàng hóa khác khi xếp gần. Những loại hàng này bao gồm sắt, thép, các thiết bị máy móc, v.v.

Sự phân loại hàng theo ba nhóm trên giúp việc xếp chồng hàng hóa trên tàu được thực hiện một cách hợp lý. Tránh tạo ra các tác động xấu đến hàng hóa; và giảm thiểu nguy cơ hư hỏng hoặc ô nhiễm do các tác động giữa các loại hàng khi xếp chung với nhau.

Theo phương thức vận chuyển

Có hai nhóm chính: hàng bách hóa và hàng rời.

+ Hàng bách hóa: Được vận chuyển dưới dạng đơn vị hóa, tức là hàng hóa được đóng gói và chở theo từng đơn vị xếp dỡ, chẳng hạn như trong các container.

+ Hàng rời (hàng chở xô): Là nhóm hàng hóa được chở theo khối lượng lớn, đồng nhất, và không được đóng gói thành các đơn vị hóa.

Ngoài hàng hóa vận chuyển bằng đường biển, các mặt hàng nguy hiểm và bị cấm như:

– Ma túy, vũ khí quân dụng, đồi trụy: Những loại hàng hóa này không chỉ bị cấm vận chuyển trên đường biển mà còn bị cấm trên tất cả các phương tiện vận tải khác.

– Hóa chất độc hại dễ cháy nổ: Những hóa chất này không được phép vận chuyển bằng đường biển vì khả năng gây hậu quả nghiêm trọng và nguy hiểm đối với môi trường và tính mạng con người.

Trong bài viết này sẽ đề cập đến việc phân loại hàng hóa theo phương thức vận chuyển.

Hàng bách hóa trong vận tải biển

Break Bulk

Là phương thức vận chuyển hàng hóa được đóng gói trong các thùng, hộp, pallet, bao, hoặc các đơn vị hình dạng đặc biệt. Hàng hóa không được chứa trong các container tiêu chuẩn, mà được xếp chồng lên nhau hoặc đóng gói một cách riêng biệt trước khi được tải lên tàu.

Phân loại hàng break bulk chú trọng vào việc sử dụng các công cụ để tiêu chuẩn hóa hàng hóa. Bất kể một thùng chứa gì, nó đều được xem là hàng rời. Tương tự, bất kỳ hàng hóa hoặc vật dụng nào được đóng gói vào một pallet cũng được xem là hàng rời. Các loại hàng như phuy, pallet, thùng, và túi được xem là các đơn vị tiêu chuẩn hóa. Các loại tàu chở hàng break bulk thường có thiết bị làm hàng riêng trên boong để xử lý và vận chuyển các đơn vị hàng một cách an toàn và hiệu quả.

Neo Bulk

Neo bulk là thuật ngữ chỉ nhóm hàng hóa được xếp chồng lên nhau mà không cần bất kỳ công cụ đóng gói nào khác như pallet hay thùng. Nhóm hàng này được coi là một đơn vị hàng hoàn chỉnh, ví dụ như gỗ xẻ, giấy cuộn, sắt thanh và các phương tiện. Trái với việc chú trọng công cụ đóng gói được tiêu chuẩn hóa trong break bulk, Neo bulk thực hiện đếm trực tiếp từng đơn vị hàng.

Ví dụ, khi vận chuyển sắt thanh, hàng thường sẽ đóng thành từng bó. Trong trường hợp này, khi giao nhận, ta sẽ đếm từng bó sắt thành đơn vị hàng riêng lẻ.

Hàng đóng container

Hàng đóng container là phương thức vận chuyển hàng hóa trong các đơn vị hóa (container) tiêu chuẩn. Trong phương pháp này, hàng hóa được đóng gói, lắp ráp và kín đáo vào trong các container có kích thước và tiêu chuẩn quy định trước. Container là các đơn vị hình hộp chắc chắn và có kích thước chuẩn, thường là 20 feet hoặc 40 feet.

Việc đóng container giúp bảo vệ hàng hóa khỏi sự hư hỏng và thất thoát, đồng thời giúp tối ưu hóa việc xếp chồng và bốc dỡ hàng hóa trên tàu và phương tiện vận tải khác. Container cũng giúp tiết kiệm thời gian và công sức trong quá trình vận chuyển. Vì hàng hóa đã được sắp xếp và gắn kết chắc chắn trong container trước khi lên tàu.

Phương thức vận chuyển hàng đóng container phổ biến và rất hiệu quả trong lĩnh vực vận tải đường biển. Vì nó đảm bảo tính an toàn và tiện lợi cho hàng hóa trong suốt quá trình di chuyển từ nơi xuất phát đến điểm đích.

Hàng rời vận chuyển bằng đường biển

Loại hàng này thường có trọng lượng lớn và được chở trên các tàu chuyên dụng để vận chuyển hiệu quả. Khối lượng hàng thường được xác định bằng phương pháp đo mớn nước (giám định mớn nước) để xác định trọng lượng hàng khi chở xô. Hàng rời có thể chia làm 2 loại:

Hàng rời lỏng

Hàng rời lỏng được vận chuyển trong các bồn, thùng hoặc hầm đặc biệt thiết kế để giữ cho chất lỏng an toàn và không rò rỉ trong quá trình vận chuyển. Điển hình của hàng rời lỏng là các chất lỏng như xăng dầu, hóa chất, dầu thô, nước, khí đốt, và các loại chất lỏng khác.

Quá trình xếp dỡ và vận chuyển hàng rời lỏng đòi hỏi sự cẩn thận và tuân thủ các quy định an toàn nghiêm ngặt để đảm bảo tính an toàn và tránh tai nạn. Trong các loại hàng rời lỏng, LNG (Khí tự nhiên hóa lỏng) chiếm số lượng vận chuyển lớn nhất hàng năm. 

Hàng rời khô

Hàng rời khô là loại hàng hóa bao gồm các nguyên vật liệu như than đá, quặng sắt, ngũ cốc, quặng bauxite và cát. Các loại hàng hóa này thường được gọi là hàng rời rắn, có thể là dạng hạt nhỏ hoặc các sản phẩm hạt khô khác. Có thể kể đến như thực phẩm, bột mì, hạt rời, cà phê, nông sản, đá và các vật liệu khác, và chúng được vận chuyển trên tàu với số lượng đáng kể.

Lưu ý khi vận chuyển hàng hóa bằng đường biển

Phần lớn các tuyến đường biển hiện nay được sử dụng để vận chuyển hàng hóa là tuyến đường tự nhiên. Tức là chúng không yêu cầu bất kỳ sự bảo trì hoặc sửa chữa nào. Vận tải đường biển có nhiều ưu điểm như khả năng chở được khối lượng hàng hóa lớn trên quãng đường dài và giá cước vận chuyển thấp.

Tuy nhiên, vận chuyển hàng hóa bằng đường biển cũng không hoàn toàn an toàn. Đặc biệt khi vận chuyển trên khoảng cách dài và với số lượng lớn. Có nhiều rủi ro có thể xảy ra như chiến tranh, thiên tai như bão, đắm tàu và các sự cố khác mà không thể lường trước được.

Ngoài ra, việc tàu dừng tại nhiều cảng ở các quốc gia khác nhau cũng có thể chịu ảnh hưởng bởi quy định pháp luật của các quốc gia đó. Trong quá trình vận chuyển hàng hóa, đơn vị vận chuyển cũng có thể mắc sai sót. Mặc dù luật hàng hải của các nước trên thế giới và Việt Nam cho phép người vận chuyển giới hạn trách nhiệm bồi thường thiệt hại. Việc này vẫn có thể gây rủi ro và thiệt hại đáng kể trong quá trình vận chuyển hàng hóa bằng đường biển.